Charlotte Despard
De zus van veldmaarschalk Sir John French sprak zich niet alleen uit tégen de oorlog. Charlotte Despard beijverde zich ook voor vrouwenrechten en een onafhankelijk Ierland. Broer en zus waren altijd close geweest, maar zoveel tegenstellingen kon hun relatie uiteindelijk niet verdragen.
Constance Markievicz
Tijdens de Paasopstand van 1916 zwaaide Constance Markievicz met haar pistool, zwerend de verraders daarmee neer te knallen. Na de oorlog droeg ze de Ierse zaak uit door zich vanuit de gevangenis als allereerste vrouw in het Britse parlement te laten kiezen. Maar een parlementariër werd ze niet. Haar partij Sinn Feín besloot de gewonnen zetels open te laten.
Sir Henry Wilson
Sir Henry Wilson bracht Fransen en Britten al voor de oorlog dichter bij elkaar. De aartslelijke francofiel viel na de oorlog ten prooi aan de IRA.
Thomas Ashe onderscheidde zich tijdens de Paasopstand. Hij droeg ook daarna het kruis voor zijn Heer en was de eerste hongerstaker die stierf voor Ierland.
Annie Besant
Met een geschiedenis als stakingsleidster en een overtuiging als theosofe stort de Britse Annie Besant zich in de Grote Oorlog op het India’s nationalisme. Het imperiale gezag van de Raj gaat Besant interneren, maar moet haar na demonstraties al snel weer vrijlaten. In de jaren daarna mist ze de aansluiting met Gandhi.
Sir Roger Casement
Voor de oorlog stelt hij de wandaden van de Belgische koning in de Kongo aan de kaak. Hij is voor dat werk tot ridder geslagen. Maar dan gaat sir Roger Casement zich clandestien wijden aan de vrijheid van het Ierse volk waaruit hij is voortgekomen. Het wordt – in de oorlog – zijn strop.
Bekentenis van sir John French, behalve rokkenjager ook legeraanvoerder van de Britten: ‘Wijsheid achteraf is makkelijk, maar het blijft mij verbazen waarom niemand van ons begreep wat het moderne vuurwapen, het machinegeweer, het vliegtuig en de draadloze telegrafie gingen brengen. Het lijkt zo simpel, afgezet tegen wat we nu weten.’
De oorlog kon jaren gaan duren. Lord Kitchener had ervoor gewaarschuwd, in augustus 1914, maar hij was weggehoond. De koloniale ijzervreter bleek ook geen man voor de politiek te zijn. Het zou niet Kitcheners oorlog worden. Het jaar 1916 bracht behalve Kitcheners dood ook de dienstplicht en de Somme.
John Condon graf
Het verhaal spreekt tot de verbeelding. Luister maar naar Johnnie van Bram Vermeulen. Bussen vol Britse schoolkinderen stromen leeg bij het graf van John Condon, een Iers jochie van 14. Maar ligt hij daar wel echt, op Poelcapelle Cemetery ?
Veertien Achttien 