‘Een bolsjewiek, een Jood’ – zo werd Kurt Eisner door zijn moordenaar gezien. Ook de door Eisner uitgeroepen vrijstaat Beieren bleef geweld – eerst van links, daarna van rechts – niet bespaard.
Bertrand Russell
Patriottisme is de bereidheid te doden of gedood te worden voor triviale redenen. Was getekend Bertrand Russell, bekend ook van de Russellparadox. Voor zijn pacifisme tijdens de Grote Oorlog belandde hij in de cel.
Links komt in Frankrijk onder vuur te liggen. In de nasleep van de Bonnet Rouge Affaire valt het kabinet-Ribot. Met de anarchistische krantenmaker Miguel Almereyda loopt het nog slechter af.
Gestoken in een nieuw burgermanspak reist Vladimir Lenin per trein de revolutie tegemoet, uitgezwaaid door de Duitsers. Hij gaat zijn bolsjewieken in Petrograd eerst maar eens de les lezen.
In maart 1917 had Alexander Kerenski het vertrouwen van het volk. Dat hij het kwijt ging raken, is de tragiek van Rusland.
In een Noorse krant leest Alexandra Kollontai dat thuis in Petrograd de revolutie uit is gebroken. Verderop, in Zurich, is zij de eerste aan wie Lenin denkt.
Friedrich Adler
Op 21 oktober 1916 schrikt Wenen op van een politieke moord, gepleegd aan een lunchtafeltje. Premier Karl von Sturgkh bezwijkt onder de kogels van Friedrich Adler, zoon van de socialistenleider in Oostenrijk-Hongarije. Zijn verdediging voor de rechter pakt spectaculair uit.
Bekend is Julien Lahaut van zijn gewelddadige dood en zijn vermeende schoffering van de nieuwe koning Boudewijn die daar in het Belgische parlement aan vooraf zou zijn gegaan. Maar Lahaut maakte tijdens de Grote Oorlog ook deel uit van het ACM, een Belgische eenheid van pantserauto’s die de tsaar een handje kwam helpen en de aarde zou ronden.
Eindelijk lieten de socialisten van zich horen, en wel in Zimmerwald, een Zwitsers bergdorp. Niet iedereen van links was welkom geweest, niet iedereen wou ook komen. En wie er wel waren, konden het maar moeilijk eens worden over een manifest. Maar dankzij Robert Grimm, initiatiefnemer van de conferentie, stond het nu toch maar zwart op wit: die oorlog kwam door het kapitalisme.
De oorlog lang zat ze achter slot en grendel. En toen ze eenmaal het keizerlijk cachot verlaten had en de oorlog gedaan was, wist Rosa Luxemburg maar moeilijk grip te krijgen op de revolutionaire ontwikkelingen. Met een kogel door de slaap eindigde de vlijmscherpe theoretica van Duitslands linkervleugel in het kanaal.
Veertien Achttien 