Vaslav Nijinski
29 mei 1913, Théâtre des Champs-Elysées, Parijs: in een heidens stuk, Le sacre du printemps, laat Vaslav Nijinski zijn dansers een nieuwe lente inluiden.
19 januari 1919, Suvretta House, Sankt Moritz: Vaslav Nijinski danst de oorlog, ‘de oorlog die u niet hebt voorkomen’.
Raymond Poincaré
Een ware dierenvriend was de Franse president Raymond Poincaré. Rabiaat anti-Duits tot aan zijn dood smeedde hij voor de oorlog een hechte band met tsaristisch Rusland. Georges Clemenceau hield hem weg bij de vredesbesprekingen, maar in 1923 was het Poincaré, nu weer als premier, die het bevel gaf tot invasie van het Ruhrgebied.
Georges Duhamel
Het lijden, dat hem als arts in de jaren van de Grote Oorlog onder ogen kwam, verplichtte Georges Duhamel tot schrijven. Over sukkelaars als Revaud, die bleef lachen, zelfs om de amputatie van zijn been, en die vlak voor hij heenging zijn verpleegster nog monter had begroet: ‘Nou, mevrouw Baugan! Ik heb vrij goed geslapen!’
Henri Gouraud
De Leeuw van Afrika, de Leeuw van de Argonne, de Leeuw van de Champagne – generaal Henri Gouraud heeft me wat afgebruld. Op Gallipoli verloor hij zijn arm, maar in Damascus wekte hij – naar verluidt – Saladin om de victorie van het kruis over de halve maan te bezegelen.
Ferdinand Foch
Het Duitse Voorjaarsoffensief van 1918 dwingt Britten en Fransen om hun strategie in één hand te leggen: die van Ferdinand Foch. De generalissimo mag de oorlog voeren, maar de vrede niet maken. ‘Dit is geen vrede’, zal hij voorspellen, ‘dit is een wapenstilstand voor twintig jaar.’
Blaise Diagne
Een Afrikaan gaat voor Frankrijk Afrikaanse soldaten werven. Maar hoeveel recht heeft Blaise Diagne voor al dat bloed teruggekregen?
Georges Clemenceau
De Tijger verslond in de negentiende eeuw al kabinetten, maar eenmaal premier gaat Georges Clemenceau oorlog voeren, niets dan oorlog.
Links komt in Frankrijk onder vuur te liggen. In de nasleep van de Bonnet Rouge Affaire valt het kabinet-Ribot. Met de anarchistische krantenmaker Miguel Almereyda loopt het nog slechter af.
Vijf maanden maar heeft Robert Nivelle aan het westelijk front op de bok mogen zitten; vijf maanden, waarin zijn koets in het spoor geraakte van Adelaide noch Victoire.
Sholem Schwartzbard
Voor, tijdens en na de Grote Oorlog rollen de pogroms over Oost-Europa. Sholem Schwarzbard, Jood in Parijs, heeft zijn familie gewroken.
