Béla Kun
Niet langer dan 133 dagen duurde de socialistische heilstaat waarin Béla Kun het door de geallieerden vernederde Hongarije had omgevormd. Ook het experiment van ‘cultureel terrorisme‘, waarvan de beginselen van de vrije liefde een vitaal deel uitmaakten, zou niet beklijven.
Jaroslav Hasek
‘Ik ben een idioot van ambtswege’, meldt de brave soldaat Svejk gehoorzaam. En als zijn superieur hem met de strop dreigt, vraagt Svejk of de luitenant soms ook wat extra vermicelli voor de kippensoep wil. Achter het rondborstige romanpersonage van Svejk gaat de Tsjechische auteur Jaroslav Hasek schuil. Zelf ook een vreemd sujet.
Leon Trotski
‘Geen oorlog, geen vrede’. Met die formule laten de Duitsers Leon Trotski in Brest-Litovsk niet ontsnappen. De ‘architect van de revolutie’ wacht in Rusland ook nog een burgeroorlog en de strijd om de macht, die hij verliest van Jozef Stalin.
Egon Erwin Kisch
Egon Erwin Kisch, uit Praag, overleeft in 1914 als soldaat voor Oostenrijk-Hongarije de vlucht over de Drina. Zijn aandeel in de januaristakingen van 1918 blijft onopgemerkt. Faam maakt hij na de oorlog als ‘razende reporter’.
John Reed
In ‘Tien dagen die de wereld deden wankelen’ doet de Amerikaanse journalist John Reed verslag van de Oktoberrevolutie in Rusland. In zijn eigen leven zat ook een film.
Gestoken in een nieuw burgermanspak reist Vladimir Lenin per trein de revolutie tegemoet, uitgezwaaid door de Duitsers. Hij gaat zijn bolsjewieken in Petrograd eerst maar eens de les lezen.
In een Noorse krant leest Alexandra Kollontai dat thuis in Petrograd de revolutie uit is gebroken. Verderop, in Zurich, is zij de eerste aan wie Lenin denkt.
Bekend is Julien Lahaut van zijn gewelddadige dood en zijn vermeende schoffering van de nieuwe koning Boudewijn die daar in het Belgische parlement aan vooraf zou zijn gegaan. Maar Lahaut maakte tijdens de Grote Oorlog ook deel uit van het ACM, een Belgische eenheid van pantserauto’s die de tsaar een handje kwam helpen en de aarde zou ronden.
Aleksej Broesilov
Voor de grootste geallieerde victorie sinds de Slag aan de Marne, september 1914, tekent in het oosten de Russische generaal Aleksej Broesilov. Militaire historici zijn de loftrompet blijven steken over de man die de tsaar niet al te trouw was: na de oorlog zou hij in het Rode Leger gaan dienen.
Haren die als waterplanten op een ondergedompelde schedel van een verzopen soldaat staan: weinig anderen hebben de verschrikkingen van de oorlog zo beklemmend beschreven als Henri Barbusse, die zelf vol overtuiging de loopgraaf in was gestapt. De oorlog maakt van hem een pacifist, maar ook een communist, die Stalin de hemel in gaat prijzen.
Veertien Achttien 